مسجد جامع قدیم روشناوند که تنها محراب آن دست نخورده باقی مانده است یکی از آثار تاریخی کشور به حساب می آید.
روستای روشناوند دارای تاریخچه و گذشته قابل توجهی است که طی گذشت سالها روایات شفاهی و کتبی و آثاری از آن بر جای مانده است.
روستای روشناوند در شمال شرقی شهرستان گناباد و در منطقه کویری واقع شده و دارای تاق زار، کلوت و تپه های ماسه ای زیبایی است.
بازی های محلی که امروزه طرفدار کمتری دارد در برخی از روستاهای گناباد چون روشناوند همچنان میان خردسالان و نوجوانان مرسوم است.
در روستای روشناوند پس از تولد نوزاد، اقوام برای دیدن و عیادت از مادر وی به دیدار رفته و مراسمی چون شعر خوانی انجام می دهند.
خانه تاریخی اربابی در روستای روشناوند قرار دارد. این بنای قاجاری شامل دروازه سنگی، برج های نگهبانی،تالار و اتاقهای اعیانی است.
ماه مبارک رمضان در روستای روشناوند صفای خاصی دارد، از تمامی مساجد چه در شب و چه در روز نوای مناجات و قرآن و دعا بع گوش می رسد.
در لهجه روشناوند از حرف شین زیاد استفاده می شود معمولاً به آخر کلمات آن را اضافه می‌کنند.
در ماه محرم روشناوند مجالس روضه خوانی،سینه زنی،زنجیر زنی،قرائت زیارت عاشورا و شبیه خوانی در روز عاشورا برپا می شود.
معیشت مردم در گذشته کشاورزی و دامپروری و مشاغلی چون قالی بافی، آسیابانی، مقنی گری، مکتب داری و ... محدود می شد.
