آنسی گنابادی

سید قطب الدین حسین میرحاج گنابادی که وی را با عنوان میرحاج هروی معرفی کرده اند متخلص به آنسی از سادات و از نسل شاه نعمت الله ولی ماهانی و اهل گناباد دانسته اند. در همه کتابهای ریاض الجنة،  روضه الصفا، آتشکده آذر بیدگلی،  ریاض العارفین، طرائق الحقایق، ریحانة الادب، تحفه سامی و مجالس المومنین او را اهل گناباد دانسته اند به جز کتاب هفت اقلیم که او را اهل فرودس دانسته است.

وی از شاعران دوره تیموری و همزمان با حکمرانی سلطان حسین بایقرا دانسته اند که در هرات ساکن بوده است. وی فردی با روحیه ای لطیف، بی آلایش و اهل چله نشینی بود و ازدواج نکرد. قاضی نورالله شوشتری در مجالس المؤمنین آورده است که میر علیشیر نوائی که از دوستان صمیمی انسی و از برزگان و شاعران دربار سلطان حسین بود به دیدن وی رفت، وقتی اتاق وی را خالی از وسایل معمول زندگی دید از روی دلجویی و دوستی که با وی داشت تمامی وسایل مورد نیاز و معمول خانه را فراهم کرده و دستور داد به اتاق وی برده و آن قرار دادند . زمانی که آنسی به اتاق خود آمد و  وسایل را دید از اتاق خارج شد، درب آن را بسته و اتاق را به کسی تحویل داد تا خود را مدیون کسی نکند. این حالت وی می تواند نشان دهنده روحیه بی آلایشی و عارف مسلکی وی دانست.

 آنسی در شعر گرایش بیشتری به قصیده و غزل داشته و اشعار زیادی در محدح ائمه معصومین (ع) سروده است. از آثار وی می توان به دیوان اشعار و مثنوی لیلی و مجنون اشاره کرد. آزاد بلگرامی در خزانه عامره چنین آورده است که روزی جمعی از بزرگان دربار سلطان حسین بایقرا گفتند که وی در غزل مهارت چندانی ندارد. مولوی چهل غزل از دیوان امیرخسرو را انتخاب و جهت برسی و نظر برای آنسی فرستاد. وی تمامی غزل ها را به خوبی برسی کرده و برای امیر علیشیر باز فرستاد. مولوی وعلی شیر نوایی وی را شایسته هدیه ای دانسته و از سلطان حسین میرزا اجازه خواستند که هدایایی ارزشمند برای او بفرستند که شامل یک طبق زر، پارچه ابریشم و تعدادی غلام می شد.  ولی آنسی این هدیه را قبول نکرد.

عبدالرسول خیام پور تاریخ وفات وی را 920قمری و ذبیح‌الله صفا شهمیرزادی  923 قمری مطرح کرده و محل فوت و تدفین وی را هرات دانسته اند.

در تزکره خرانه عامره اشعاری از منطومه لیلی و مجنون وی آورده شده که ابتدای آن با دو بیت زیر شروع می شود.

میرحاج توجه خاصی به سروده‌های سه شاعر بزرگ قبل از خود، ظهیر فاریابی، سلمان ساوجی و ابن‌حسام خوسفی داشته است. تا آنجایی که برخی از اشعار وی شباهت زیادی به وزن، سبک و حتی توصیفات اشعار این شاعران دارد.

منبع: رستاخیز، ع، 1391. اشعار بازیافته از میرحاج هروی متخلص به اُنسی. نشریه پیام بهارستان، شماره 18،قابل دسترسی است. مگ ایران :(mairan.com) ص 201.

مطالب مرتبط: